Ամփոփագիր
Կրկնվող բորելիոզները (ԿԲ) կամ կրկնվող տենդերը հարուցվում են Borrelia ցեղի, սպիրոխետների ընտանիքի բակտերիաներով, որոնք փոխանցվում են մարդուն հոդվածոտանիների միջոցով (մարմնի ոջիլներ, փափկամարմին տզեր, կարծրամարմին տզեր՝ մի տեսակի համար)։ Ոջիլներով փոխանցվող ԿԲ-ն «աշխարհաքաղաքացի» է, տարածվում է խոշոր ճգնաժամերի համատեքստում (մարդկանց կուտակումներ, անբարենպաստ սանիտարական պայմաններ, պարենային ճգնաժամ և այլն) ի հայտ եկող համաճարակների ժամանակ։ Տզերով փոխանցվող ԿԲ-ների տարածաշրջանային բաշխվածությունը կախված է դիտարկվող բորելիայից և փոխանցող տզի աշխարհագրական տարածվածությունից։ Ինկուբացիոն շրջանը 3-20 օր է։ Առաջին տենդային փուլը տևում է 3 օր (1-14 օր), դրան հաջորդում է ապիրեքսիայի փուլը՝ այլ կլինիկական նշանների պահպանմամբ (մաշկացան, կետային արյունազեղումներ (պետեխիաներ), ուժեղ գլխացավ, գրգռվածություն, հոդացավ և մկանացավ, որովայնային ցավ, սրտխառնոց/փսխում և այլն)։ Տենդի կրկնությունների պարբերականությունը միջինը 7 օր է։ Արյան մեջ բակտերիաների քանակը մեծ է տենդային սրացումների ժամանակ, ինչը հնարավորություն է տալիս ախտորոշելու հիվանդությունը մանրադիտակով անմիջական հետազոտության միջոցով, բորելիաներ հայտնաբերող ՊՇՌ-ով կամ հատուկ միջավայրի ցանքսով, երբ դա հնարավոր է։ Բուժումը հիմնված է դոքսիցիկլինի վրա, բացառությամբ նյարդաբանական ձևերի (ցեֆտրիաքսոն)։ Մահացությունը տատանվում է 2-5% սահմանում՝ կախված հարուցող բորելիայից։ Զարգացումը բուժումից հետո հիմնականում բարենպաստ է։
Résumé
Les borrélioses récurrentes (BR) ou fièvres récurrentes sont dues à des bactéries du genre Borrelia, de la famille des spirochètes, transmises à l’homme par des arthropodes vecteurs (poux de corps, tiques molles, et tiques dures pour l’une d’entre elles). La BR à poux est cosmopolite et transmise lors d’épidémies survenant dans le contexte de crises majeures (promiscuité, conditions d’hygiène précaires, crise alimentaire, etc.). Les BR à tiques se répartissent par région, selon la Borrelia en cause et la distribution géographique de leur tique vectrice. Le temps d’incubation varie de 3 à 20 jours. La première phase fébrile dure 3 jours (1-14 jours), suivie d’une phase d’apyrexie avec persistance des autres signes cliniques (rash cutané, pétéchies, céphalées intenses, agitation, polyarthromyalgies, douleurs abdominales, nausées/vomissements, etc.). La récurrence de la fièvre décrit une périodicité de 7 jours en moyenne. La bactériémie est abondante lors des pics fébriles, permettant de poser un diagnostic par examen direct en microscopie, PCR Borrelia ou culture sur milieu spécial, quand celle-ci est possible. Le traitement repose sur la doxycycline, sauf pour les formes neurologiques (ceftriaxone). Le taux de mortalité varie de 2 à 5% selon la Borrelia incriminée. L’évolution est le plus souvent favorable après traitement.
Abstract
Relapsing fevers borreliosis (RFB) are caused by bacteria of the genus Borrelia, within the spirochete’s family, transmitted to Humans by arthropods (lice Pediculus humanus, soft ticks of the genus Ornithodoros, or hard ticks for one of them). The RFB transmitted by body lice is cosmopolitan and occurs during epidemics in the context of major crises (promiscuity, precarious hygiene conditions, food crises, etc.). RFB transmitted by ticks are distributed by region, according to the Borrelia species and the geographical repartition of the tick involved (sporadic transmission). The incubation period varies from 3 to 20 days. The first febrile phase lasts 3 days (1-14 days), followed by a phase of apyrexia with persistence of other clinical signs (skin rash, petechiae, headaches, agitation, polyarthromyalgia, abdominal pain, nausea/vomiting, etc.). The recurrence of fever occurs every 7 days on average. Bacteremia in the blood is abundant during fever allowing direct diagnosis by microscopy, Borrelia PCR or culture on a specific medium when available. The first-line treatment is doxycycline, except in case of neurological involvement (ceftriaxone). The mortality rate varies from 2 to 5% depending on the Borrelia species involved. The outcome is usually good after treatment.
