Ուղիղ և հաստ աղիների քաղցկեղի (ՈւՀՔ) առաջացման վրա շրջակա միջավայրը և վարքագիծն ավելի մեծ ազդեցություն ունեն, քան ժառանգականությունը: Մասնագիտական գործունեությամբ, աղտոտվածությամբ կամ անբարենպաստ սոցիալ-տնտեսական պայմաններով պայմանավորված ՈւՀՔ-ների մասնաբաժինը փոքր է: ՈւՀՔ վտանգի մակարդակները, որոնց վրա հիմնված են սքրինինգի ֆրանսիական խորհրդատվությունը, հնացած է և պետք է թարմացվի։ Կոլոնոսկոպիայի ժամանակ մասնահատված՝ մեկ կամ երկու չխորացած ադենոմա ունեցող բուժառուի մոտ ՈւՀՔ-ի առաջացման վտանգը փոքր է: ՈՒՀՔ-ի ավելցուկային վտանգը մեծ է այն դեպքում, երբ կան ընտանեկան նախադեպեր՝ ՈՒՀՔ ունեցող՝ մինչև 50 տարեկան առաջին աստիճանի մեկ ազգական կամ առաջին աստիճանի երկու ազգական՝ անկախ տարիքից։ ՈւՀՔ-ի ավելցուկային վտանգի աղբյուր հանդիսացող որոշ հիվանդություններ և իրավիճակներ, օրինակ՝ մուկովիսցիդոզը, ռադիոթերապիան և բուժված մանկական քաղցկեղը, նախկինում հաշվի չէին առնվում մասնագետների կողմից։ Ի լրումն Լինչի համախտանիշի (ԼՀ) և ընտանեկան ադենոմատոզ պոլիպոզի (ԸԱՊ)՝ նկարագրվել են ՈւՀՔ-ի շատ մեծ վտանգի հետ համակցված՝ ժառանգական նախահակվածության նոր համախտանիշներ՝ MUTYH-ով պայմանավորված ադենոմատոզ, MMR համակարգի կոնստիտուցիոնալ անբավարարության, Լինչանման (Lynch-like), PPAP և X համախտանիշները: Ուղիղ և հաստ աղիների քաղցկեղի կեսը կապված է վտանգի փոփոխվող գործոնների հետ, որոնք բխում են արևմտյան կենսակերպից՝ նստակյացություն, անառողջ սնունդ և գիրություն: Կենսակերպա-սննդակարգային խորհուրդները, որոնք նախատեսված են ՈւՀՔ-ի առաջնային կանխարգելումն ապահովելու համար, առանձնահատուկ դժվարություն չեն ներկայացնում՝ ֆիզիկական ակտիվություն (օրական առնվազն 30 րոպե), մարմնի զանգվածի ինդեքսի պահպանում 18-25 կգ/մ2, կարմիր մսի սահմանափակում (շաբաթական 500 գ), երշիկեղենի սահմանափակում (շաբաթական 150 գ), սննդային մանրաթելերի և կաթնամթերքի օգտագործման ավելացում, ալկոհոլի օգտագործման նվազեցում (առավելագույնը 2 բաժակ/օր, ոչ ամեն օր) և հրաժարում ծխախոտից։ Եվ վերջապես, դեռևս վաղ է ասպիրինը կիրառել որպես ՈւՀՔ-ի առաջնային կանխարգելման միջոց՝ բացի այն դեպքերից, երբ առկա է Լինչի համախտանիշ և սրտանոթային հիվանդության համակցված մեծ վտանգ:

Comportement et environnement jouent un rôle plus important que l’hérédité dans la carcinogenèse colorectale. La part des cancers colorectaux (CCR) attribuable à une exposition professionnelle, à la pollution ou à un statut socio-économique défavorable est faible. Les niveaux de risque sur lesquels reposent les recommandations françaises de dépistage du CCR sont obsolètes et doivent être actualisés. Un individu ayant un ou deux adénomes non avancés réséqués lors d’une coloscopie est à risque faible de CCR. Seuls les antécédents familiaux au 1er degré de CCR chez un parent avant 50 ans ou chez deux parents quel que soit l’âge confèrent un surrisque significatif. Certaines maladies ou situations sources d’un sur-risque de CCR n’étaient pas prises en compte précédemment: mucoviscidose, radiothérapie et survivant de cancer pédiatrique. De nouveaux syndromes de prédisposition héréditaire associés à un risque très élevé de CCR ont été décrits en sus du syndrome de Lynch et de la polypose adénomateuse familiale: polypose associée à MUTYH, syndromes de déficience constitutionnelle du système MMR, Lynch-like, PPAP et X. La moitié des CCR sont liés à des facteurs de risque modifiables associés au mode de vie occidental tels que sédentarité, malbouffe et obésité. Les recommandations hygiéno-diététiques destinées à la prévention primaire du CCR n’ont rien de spécifique: activité physique, limitation des viandes rouges et charcuteries, augmentation des fibres alimentaires et produits laitiers, limitation de l’alcool et éviction du tabac. Enfin, il est prématuré d’utiliser l’aspirine en prévention primaire du CCR en dehors du syndrome de Lynch et d’un risque cardiovasculaire significatif associé.

Behaviour and environment play a more important role than heredity in colorectal carcinogenesis. The proportion of colorectal cancers (CRCs) attributable to occupational exposure, pollution or poor socio-economic status is low. The risk levels on which the French CRC screening recommendations are based are obsolete and need to be updated. An individual with one or two non-advanced adenomas resected at colonoscopy is at low risk of CRC. Only a first-degree family history of CRC in one parent before age 50 or in two parents at any age confers a significant increased risk. Certain diseases or situations that are sources of an increased risk of CRC were not previously considered: cystic fibrosis, radiotherapy and paediatric cancer survivors. New inherited predisposition syndromes associated with a very high risk of CRC have been described in addition to Lynch syndrome and familial adenomatous polyposis: MUTYH-associated polyposis, constitutional MMR deficiency, Lynch-like, PPAP and X syndromes. Half of all CRCs are related to modifiable risk factors associated with westernized lifestyle such as physical inactivity, junk food and obesity. There is nothing specific about dietary recommendations for the primary prevention of CRC: physical activity, limitation of red and processed meat, increase in dietary fibre and dairy products, limitation of alcohol and avoidance of tobacco. Finally, it is premature to use aspirin in primary prevention of CRC outside of Lynch syndrome and associated significant cardiovascular risk.

Аннотация отсутствует